Jak głosować w Polsce

Wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce odbędą 9 czerwca 2024.

W 2024 roku w Polsce zostanie wybranych 53 posłów i posłanek do Parlamentu Europejskiego.

Zgodnie z prawem UE, we wszystkich państwach członkowskich musi być stosowany proporcjonalny system wyborczy, który polega na podziale mandatów odpowiednio do liczby głosów zebranych przez poszczególne partie. W Polsce, wybory do Parlamentu Europejskiego są bezpośrednie i proporcjonalne, co oznacza, że kandydat, który z danej listy wyborczej otrzyma największą liczbę głosów, ma pierwszeństwo w ostatecznym podziale mandatów.

Prawo zgłoszenia kandydatów na posłów i posłanki do Parlamentu Europejskiego przysługuje: komitetowi wyborczemu partii politycznych, koalicyjnemu komitetowi wyborczemu, komitetowi wyborczemu wyborców. Pełnomocnik wyborczy komitetu wyborczego wyborców zawiadamia Państwową Komisję Wyborczą o utworzeniu komitetu wyborczego wyborców. Zawiadomienie to musi być dokonane w terminie do 50. dnia przed dniem wyborów. Listę kandydatów w danym okręgu wyborczym zgłasza się do właściwej okręgowej komisji wyborczej najpóźniej w 40. dniu przed dniem wyborów. Liczba kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego zgłaszanych na liście kandydatów nie może być mniejsza niż 5 i większa niż 10. Lista kandydatów powinna być poparta podpisami co najmniej 10 000 wyborców stale zamieszkałych w danym okręgu wyborczym. Kandydować mogą zarówno obywatele RP, jak i inni mieszkańcy Unii Europejskiej. Listy kandydatów można znaleźć na stronie PKW: Państwowa Komisja Wyborcza.

Prawo zgłoszenia kandydatów na posłów i posłanki do Parlamentu Europejskiego przysługuje: komitetowi wyborczemu partii politycznych, koalicyjnemu komitetowi wyborczemu, komitetowi wyborczemu wyborców. Komitet wyborczy partii politycznej obowiązany jest zawiadomić Państwową Komisję Wyborczą o utworzeniu komitetu w okresie od dnia ogłoszenia postanowienia o zarządzeniu wyborów do 50 dnia przed dniem wyborów. Listę kandydatów w danym okręgu wyborczym zgłasza się do właściwej okręgowej komisji wyborczej najpóźniej w 40 dniu przed dniem wyborów. Lista kandydatów powinna być poparta podpisami co najmniej 10 000 wyborców stale zamieszkałych w danym okręgu wyborczym. Listy kandydatów można znaleźć na stronie PKW: Państwowa Komisja Wyborcza.

W przypadku wyborów do Parlamentu Europejskiego w podziale mandatów będą brały udział komitety wyborcze, które w skali kraju przekroczyły 5%.

W wyborach do Parlamentu Europejskiego Polska podzielona jest na 13 okręgów wyborczych, a w każdym z nich wyborcy mogą głosować na różnych kandydatów, jeśli ci startują z ramienia tych samych krajowych partii politycznych. Podział okręgów w Polsce kształtuje się następująco:

• Okręg 1.: województwo pomorskie;
• Okręg 2.: województwo kujawsko-pomorskie;
• Okręg 3.: województwa podlaskie i warmińsko-mazurskie;
• Okręg 4.: część województwa mazowieckiego (Warszawa i 8 powiatów: grodziski, legionowski, nowodworski, otwocki, piaseczyński, pruszkowski, warszawski zachodni i wołomiński);
• Okręg 5.: część województwa mazowieckiego (pozostałe powiaty województwa mazowieckiego, które nie wchodzą w skład okręgu nr 4;
• Okręg 6.: województwo łódzkie;
• Okręg 7.: województwo wielkopolskie;
• Okręg 8.: województwo lubelskie;
• Okręg 9.: województwo podkarpackie;
• Okręg 10.: województwa małopolskie i świętokrzyskie;
• Okręg 11.: województwo śląskie;
• Okręg 12. województwa dolnośląskie i opolskie;
• Okręg 13. województwa lubuskie i zachodniopomorskie.

Nie, nie ma prawnego obowiązku głosowania w wyborach do PE.

W Polsce głosować mogą osoby, które najpóźniej w dniu głosowania ukończyły 18 lat.

Obywatele Polski głosujący w Polsce
Wyborcy w Polsce głosują w obwodowych komisjach wyborczych w miejscu stałego zamieszkania. Wyborca jest wpisywany do spisu wyborców z urzędu na podstawie miejsca zameldowania na pobyt stały. Jeśli jednak w ostatnim czasie zmienił się Twój adres zamieszkania, sprawdź we właściwym urzędzie gminy, czy znajdujesz się w rejestrze wyborczym. Na podstawie rejestru wyborczego sporządzany jest spis wyborców, czyli lista osób uprawnionych do głosowania w danej okręgowej komisji wyborczej. Osoba, która chce głosować poza miejscem stałego zamieszkania, ma dwie możliwości: może pobrać zaświadczenie o prawie do głosowania - wniosek składa się w dowolnym urzędzie gminy, najpóźniej w 3. dniu przed dniem wyborów. Wniosek można złożyć pisemnie, faksem lub elektronicznie. Z takim zaświadczeniem można głosować w dowolnym obwodzie głosowania. Możesz również złożyć pisemny wniosek o zmianę miejsca głosowania, czyli o dopisanie do spisu wyborców w gminie, w której będziesz przebywać w dniu wyborów. Wniosek należy złożyć w urzędzie gminy najpóźniej w 3. dniu przed dniem wyborów.

Obywatele UE głosujący w Polsce
Każdy obywatel UE, który spełnia określone warunki, ma prawo do głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego we wszystkich krajach Unii Europejskiej. W Polsce obywatele UE niebędący obywatelami polskimi stale zamieszkujący na obszarze gminy są wpisywani do rejestru wyborców, część B. Obywatele UE niebędący obywatelami polskimi muszą być wpisani do rejestru wyborców w gminie, w której mieszkają. Przepisy nie wskazują terminu, do którego należy złożyć wniosek o wpisanie do rejestru wyborców. Należy jednak wziąć pod uwagę, że wójt ma pięć dni na rozpatrzenie wniosku. Na podstawie rejestru wyborców tworzony jest spis wyborców. Obywatele UE niebędący obywatelami polskimi (tak samo jak obywatele polscy) mogą głosować w wybranym lokalu wyborczym pod warunkiem złożenia pisemnego wniosku o dopisanie do spisu wyborców. Pisemny wniosek należy złożyć w gminie nie później niż pięć dni przed wyborami.

Obywatele Polski głosujący za granicą
Jeżeli jesteś wpisany na listę wyborców i mieszkasz w innym państwie UE (tzw. kraju goszczącym), możesz: głosować na kandydatów startujących w wyborach w Polsce lub brać udział w wyborach w państwie przyjmującym i głosować na kandydatów startujących w wyborach w tym kraju.
W wyborach europejskich można głosować tylko raz. Wyborca przebywający w innym państwie UE, posiadający ważny polski paszport lub dowód osobisty (lub obywatel UE niebędący obywatelem Polski, ale posiadający ważny paszport lub inny dokument potwierdzający tożsamość) może głosować na kandydatów startujących w wyborach w Polsce, jeżeli on/ona jest wpisany do rejestru wyborców prowadzonego przez właściwego terytorialnie konsula.
Wpisu dokonuje się na podstawie wniosku osobistego złożonego ustnie, pisemnie, telefonicznie, telegraficznie, telefaksem lub w formie elektronicznej (w języku polskim). Wniosek powinien zawierać: nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer identyfikacyjny PESEL, wskazanie miejsca zamieszkania wyborcy za granicą, numer ważnego polskiego paszportu lub dowodu osobistego oraz miejsce i datę jego wydania (w przypadku obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami Polski – numer innego ważnego dokumentu tożsamości oraz miejsce i data jego wydania), miejsce wpisu wyborcy do spisu wyborców (w przypadku obywateli polskich czasowo przebywających za granicą). Wniosek można złożyć najpóźniej na 5 dni przed dniem wyborów.
Wykaz placówek polskich za granicą można znaleźć na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych (w języku polskim).
Szczegółowe informacje o tym, jak wziąć udział w wyborach w kraju goszczącym i jak głosować na kandydatów startujących w tym kraju, znajdziesz na stronie internetowej „Twoja Europa” dotyczącej Twojego prawa do głosowania.

Obywatele polscy zamieszkali za granicą mogą głosować, jeżeli w tym zakresie zostanie utworzony okręg wyborczy. Warunkiem jest obecność co najmniej 15 wyborców na obszarze okręgu oraz możliwość przekazania wyników głosowania właściwej komisji wyborczej niezwłocznie po jego zakończeniu. Informację o utworzeniu okręgów wyborczych za granicą konsulowie przekazują najpóźniej 21-szego dnia przed dniem wyborów. Wyborca przebywający za granicą, posiadający ważny polski paszport (lub obywatel Unii Europejskiej niebędący Polakiem posiadający ważny paszport lub inny dokument tożsamości) może głosować w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Polsce, jeżeli on/ona jest wpisany do rejestru wyborców sporządzanych przez konsula właściwego terytorialnie.
Wpisu dokonuje się na podstawie osobistego wniosku złożonego ustnie, pisemnie, telefonicznie, telegraficznie, telefaksem lub elektronicznie. Wniosek powinien zawierać: nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer identyfikacyjny PESEL, wskazanie miejsca zamieszkania wyborcy za granicą, numer ważnego polskiego paszportu oraz miejsce i datę jego wydania (w przypadku obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami Polski – numer innego ważnego dokumentu tożsamości oraz miejsce i data jego wydania) miejsce wpisu wyborcy do spisu wyborców (w przypadku obywateli polskich czasowo przebywający za granicą). Wniosek można złożyć najpóźniej 5-go dnia przed dniem wyborów.

Obywatele Polski głosujący w Polsce
Osoba, która zamierza głosować w obwodowej komisji wyborczej właściwej dla miejsca stałego zamieszkania, nie musi zgłaszać zamiaru głosowania w wyborach. Jeśli chcesz zostać dopisany/a do spisu wyborców w danej gminie, musisz zgłosić się do urzędu gminy, w której chcesz głosować. Możesz także pobrać zaświadczenie o prawie do głosowania i zanieść je do wybranej przez siebie komisji wyborczej.

Obywatele UE głosujący w Polsce
Obywatele UE niebędący obywatelami polskimi muszą być wpisani do rejestru wyborców w gminie, w której mieszkają. Przepisy nie regulują konkretnego terminu złożenia wniosku o dopisanie do takiego spisu, należy jednak mieć na uwadze, że wójt ma trzy dni na rozpatrzenie wniosku. Obywatele UE, którzy nie są jednocześnie obywatelami Polski (podobnie jak osoby posiadające polskie obywatelstwo) mogą głosować w wybranym okręgu wyborczym pod warunkiem złożenia odpowiedniego wniosku o dopisanie do spisu wyborców. Wniosek, w formie pisemnej, musi zostać złożony w urzędzie gminy nie później niż na pięć dni przed terminem wyborów.

Obywatele Polski głosujący za granicą
Wpisu do rejestru wyborców dokonuje się na podstawie imiennego wniosku złożonego ustnie, pisemnie, telefonicznie, telegraficznie, faksem lub w formie elektronicznej (w języku polskim). Wniosek powinien zawierać: nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL, oznaczenie miejsca pobytu wyborcy za granicą, numer ważnego polskiego paszportu lub dowodu osobistego oraz miejsce i datę jego wydania (w przypadku obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi - numer innego ważnego dokumentu tożsamości oraz miejsce i datę jego wydania), miejsce wpisania wyborcy do rejestru wyborców (w przypadku obywateli polskich czasowo przebywających za granicą).

Członkowie komisji wyborczej mają obowiązek sprawdzić naszą tożsamość, stąd do lokalu wyborczego należy zabrać ze sobą dowód osobisty lub paszport.

Osobom z niepełnosprawnościami, które chciałyby wziąć udział w wyborach do PE w Polsce, przysługują dwie dodatkowe formy głosowania: głosowanie korespondencyjne oraz głosowanie przez pełnomocnika.

Wyborcy z niepełnosprawnościami mają prawo do uzyskania pełnej informacji w swojej gminie na temat lokalizacji lokali wyborczych dostosowanych do osób z niepełnosprawnościami znajdujących się najbliżej ich miejsca zamieszkania. Lokal wyborczy powinien być specjalnie przygotowany dla potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Obwieszczenia wyborcze oraz wyniki wyborów muszą być umieszczane w miejscach łatwo dostępnych dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej. Na prośbę wyborcy z niepełnosprawnościami członek obwodowej komisji wyborczej zobowiązany jest przekazać ustnie treść określonych obwieszczeń wyborczych. Dodatkowo wyborca z niepełnosprawnością może głosować przy użyciu nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille’a.

Więcej informacji na temat praw przysługujących osobom z niepełnosprawnościami można znaleźć na stronie Państwowej Komisji Wyborczej.

Łatwe do odczytania informacje na temat wyborów możesz znaleźć na łatwej do odczytania stronie tej strony internetowej.

Głosowanie korespondencyjne umożliwione jest wyłącznie wyborcom z niepełnosprawnościami o potwierdzonym znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (prawo to dotyczy wyłącznie osób głosujących w stałych obwodowych komisjach wyborczych na terytorium Polski); wyborcom podlegającym w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz wyborcom, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 60 lat. Zamiar głosowania korespondencyjnego wyborca musi zgłosić komisarzowi wyborczemu do 15 dnia przed dniem wyborów. Zgłoszenie może być dokonane ustnie, pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej. Zgłoszenie powinno zawierać: nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL wyborcy z niepełnosprawnością, oświadczenie o wpisaniu tego wyborcy do rejestru wyborców w danej gminie, oznaczenie wyborów, których dotyczy zgłoszenie, wskazanie adresu, na który ma być wysłany pakiet wyborczy. W przypadku osób z niepełnosprawnościami, do zgłoszenia należy dołączyć kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności. W zgłoszeniu wyborca z niepełnosprawnością może zażądać dołączenia do pakietu wyborczego nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braille’a. Wyborca, który zgłosił zamiar głosowania korespondencyjnego, otrzymuje, nie później niż 7 dni przed dniem wyborów, pakiet wyborczy. Po wypełnieniu karty do głosowania wyborca wkłada ją do koperty na kartę do głosowania, którą zakleja, a następnie kopertę tę wkłada do koperty zwrotnej łącznie z podpisanym oświadczeniem o osobistym i tajnym oddaniu głosu, które otrzymał w pakiecie wyborczym, i przesyła ją do właściwej obwodowej komisji wyborczej.

Więcej informacji na temat głosowania korespondencyjnego można znaleźć na stronie Państwowej Komisji Wyborczej.

Nie, podczas wyborów do PE w Polsce głosowanie przez internet nie jest możliwe.

Głosowanie przez pełnomocnika umożliwione jest wyborcom z niepełnosprawnościami o potwierdzonym znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz wyborcom, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończyli 60 lat. Pełnomocnikiem może być tylko osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie, co udzielający pełnomocnictwa do głosowania lub posiadająca zaświadczenie o prawie do głosowania. Pełnomocnictwa do głosowania udziela się przed wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) lub przed innym pracownikiem urzędu gminy upoważnionym przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do sporządzania aktów pełnomocnictwa do głosowania. Akt pełnomocnictwa do głosowania sporządza się na wniosek wyborcy wniesiony do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) gminy, w której wyborca wpisany jest do rejestru wyborców, najpóźniej w 9 dniu przed dniem wyborów. Wniosek powinien zawierać: nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL, adres zamieszkania, zarówno wyborcy, jak i osoby, której ma być udzielone pełnomocnictwo do głosowania, wyraźne oznaczenie wyborów, których dotyczy pełnomocnictwo do głosowania.